SoulCollage® is contact te maken met wijze, speelse én lastige delen in jezelf. Door het maken van intuïtieve collage-kaarten.Iedereen kan het!
Het werkt heel simpel: je maakt een intuïtieve collage op een kaart. En dan laat je die kaart spreken; je laat je verrassen door de boodschap die de kaart voor je heeft.
Het achterliggend idee is dat op de kaart een stukje van jezelf zichtbaar wordt. Dat deel heeft jou iets te vertellen. Je hebt gekwetste delen (bijv. het bange kind) en beschermende delen (bijv. de innerlijke criticus). De laatsten zorgen ervoor dat je de emoties van de eersten niet hoeft te ervaren.
En je hebt wijze en speelse delen – ook daar kun je een kaart van maken. Elke intuïtieve collage-kaart is een bondgenoot, gids of uitdager, en kan je begeleiden bij (levens)vragen.
Je vergroot je zelfinzicht door jouw delen een stem te geven. Door met een liefdevolle blik te kijken naar dat wat pijn doet. Doe je dat regelmatig, dan zul je je steeds minder snel door een gekwetste deel laten leiden. Je leert jezelf steeds wat beter kennen. En zo wordt je leven steeds een stukje lichter.
Ik heb de afgelopen vier dagen iets geweldigs geleerd. Een verreikende – en daardoor zeer verrijkende – manier om mezelf beter te leren kennen. Vanuit meer zelfliefde door meer zelfinzicht leer ik de leiding over mezelf terug te nemen.Op een zachte, liefdevolle manier – en dat is nieuw.
De afgelopen vier dagen plaats volgde ik een training tot SoulCollage® facilitator. En daarbij is er iets in mij verschoven. Het calvinistische deel in mij dat gelooft dat lijden noodzakelijk is, is verzacht. Net als het deel dat ervan overtuigd is dat alle verandering moeilijk is. En per definitie moeizaam gaat.
Ik voelde afgelopen dagen ten diepste dat het goed is – precies zoals het nu is. Dat ik goed ben – precies zoals ik nu ben.
Ik heb dat geleerd door te knippen, plakken, scheuren en schilderen. Door zo steeds een deel van mijzelf (letterlijk!) op een kaart te zetten. En daarna die kaart te laten spreken: wie is dat deel van jou? Wat wil die jou zeggen? Wat heeft die van je nodig? Is ‘ie in balans?
Deze manier van intuïtieve collagekaarten maken en die laten spreken heet SoulCollage®. Het afgelopen lange weekend heb ik geleerd hoe ik mensen in dit prachtige proces kan begeleiden. Want deze manier van werken deel ik heel graag. Maar eerst: het pad dat ik afgelopen jaren bewandelde – om te begrijpen waarom SoulCollage® zo’n shift brengt.
Raadgever Maria op een SoulCollage®kaart- Diana van Ewijk
Mijn pad: van totale diepte naar voorzichtig weer in het licht
In de zomer van 2023 liep ik vast. Muurvast. Thuis was veel spanning, om die op te lossen moest ik veel in de buitenwereld regelen, en dat lukte niet. Omdat het tóch echt moest, heb ik mezelf onder grote druk gezet. Met resultaat: ik fixte wat er gefixt moest worden om het thuis beter te laten lopen. En stortte vervolgens totaal, maar dan ook totaal, in.
Angstaanvallen, zo’n 8 per dag, hielden me binnen. Als ik me toch naar buiten waagde, kon ik zomaar ineens midden op een druk kruispunt bevriezen. Niet meer kunnen bewegen. “Blijf dan ook thuis! Wees mild voor jezelf!” Werd mij van alle kanten geadviseerd. Maar dat vond ik heel moeilijk. Thuis was waar de crisis plaatsvond. In beweging voelde ik me veilig.
Ik verzon dus een list: elke keer als ik door angst bevangen werd, moest ik het dichtsbijzijnde cafeetje in. Een thee bestellen. Mijn koptelefoon opzetten. En tekenen.
Intuïtief tekenen voor meer zelfinzicht
Niet dat kopje thee, niet het uitzicht, niet de mensen om me heen op dat blanco vel vastleggen – dat voelde veel te intimiderend. Nee: toevalstekenen. Met mijn niet-dominante hand lijnen trekken, dat willekeurige lijnenspel aandachtig bekijken en vervolgens een deel daaruit uitwerken.
Twee gekruiste lijnen – he, dat lijkt wel een vis. De vis uitwerken, met een oranje potlood. Waar kijkt die vis naar? Hé, dat lijkt wel een anker. Dat anker uitwerken. Dat uitgevlekte lijntje lijkt wel een wolk. Die tekenen. Na een kwartiertje was ik gekalmeerd, en had ik een verhaal voor me liggen: een grote vis zwemt rond in de wolken en ziet in de verte een groen anker. Zo bracht ik veel halve uurtjes door in café’s, achter een theetje.
Op een gegeven moment raakte ik geïntrigeerd door al die verhalen. Want die vis die door de wolken zwemt en in de verte een anker ziet – die voelde op de één of andere manier bekend. Toen vond ik TekenTaal, ontwikkeld door Lisa Borstlap.
Therapie, tekentaal en heel veel tranen
TekenTaal is een manier van werken waarmee je door middel van tekeningen, schilderijen, collages of andere beelden naar buiten brengt wat in er in je leeft. Daarmee wordt een probleem zichtbaar, benoembaar en voelbaar gemaakt.
Bovendien kun je er afstand van nemen en het objectief bekijken; het ligt immers letterlijk voor je op tafel. Door aan/over het beeld vragen te stellen en de tekening te lezen, krijg je vanuit een heel ander perspectief (namelijk dat van de tekening) inzicht in dat probleem. In jezelf dus ook. Zo kun je op een ongedachte manier tot een onverwachte oplossing komen – vanuit een kracht die je al in je draagt. Zelfhelend tekenen, kortweg.
Mezelf beter te leren kennen – dat wilde ik meer dan alles. Want ik begreep NIKS van mezelf. Ik zat vast en wist niet hoe ik ooit nog los kon komen.
Ik besloot de opleiding TekenTaal voor je beroepspraktijk bij José te Hennepe te volgen – niet met de ambitie om therapeut te worden, maar vanuit een diep verlangen om mijn tekeningen (en daarmee dus ook mezelf) te leren begrijpen.
Wel een sleutel, maar waar is dat slot?
Ik leerde verschillende technieken en methoden, zoals lichaamsexpressie, energetisch werk, voice-dialogue, visualisatie, geleide fantasie en associatietechnieken. En allerlei vormen van intuïtief en energetisch tekenen, schilderen, krijten.
Ik maakte een ontzagwekkende hoeveelheid tekeningen, mandala’s, schilderingen. Ik leerde hoe die te bevragen. En man o man. Keer op keer kwamen dezelfde thema’s terug. Liters tranen heb ik gestort.
En keer op keer zag en voelde ik: ik heb de sleutel zelf in handen. Ik wist alleen echt niet hoe ik de sleutel moest gebruiken. Hoe zet ik de stap naar meer zelfliefde door meer zelfinzicht?
Intussen ging het thuis langzaam maar zeker ook beter. Ik volgde IFS-therapie, waar ik in gesprek kwam met die innerlijke delen die zo bang zijn, onzeker, of woedend.
Ik durfde wat meer, en ging op een tantra-reis: daar leerde ik mijn levensenergie opnieuw kennen. De kracht daarvan, als ik mijn schaamte af durf te leggen. Hoe het dan kan gaan stromen. En hoe goed dat voelt.
Ik ging in praattherapie, bij een confronterende psycholoog. Ik leerde denken en leven volgens de ACT-methode, in een groep mensen die met heel andere, en toch in de kern dezelfde, problemen.
Ik ben niet stuk
Langzaam maar zeker begin ik te begrijpen: ik ben niet stuk. Ik ben heel. Precies zoals ik nu ben, inclusief die angsten. Ik leerde onder woorden brengen wat belangrijk voor mij is. Wat zijn eigenlijk mijn waarden?
Ik leerde dat je vanuit die waarden kunt leven. Sterker nog: dat een toegewijd leven de energie geeft om de tegenslagen in het leven op te vangen. Terug te veren.
Ik leerde grenzen stellen – aan anderen, en ook aan mezelf. Ik leerde ruimte innemen. En ik leerde ruimte maken. Voor al die delen in mij. In mijn leven. Maar ook in mijn huis: een ruimte om te kunnen creëren. Ik hoef niet meer per se wég thuis – ook niet als het weer even pittig is.
SoulCollage® – en hoe te verzachten
En toen kwam SoulCollage® op mijn pad. Ik volgde inspirerende workshops, o.a. bij Mirjam Rosier en Catharina Janssen, ergens in mei. In juli gaf ik me op voor de training SoulCollage® Facilitator Training van Lucy Schaaphok.
Die vond afgelopen vier dagen plaats. En daarbij is er iets in mij verschoven. Het calvinistische deel in mij dat vind dat lijden noodzakelijk is, is verzacht. Net als het deel dat ervan overtuigd is dat alle verandering moeilijk is en moeizaam gaat.
Zachte, diepe zelfzorgmethode: meer zelfliefde door meer zelfinzicht
SoulCollage® is een zachte, diepe zelfzorgmethode. Bij SoulCollage® vertrouw je op de eigen kracht en het zelfleiderschap van mensen. Je zet hen in (terug) in de kracht die ze sowieso al hebben, door met hen een collagekaart maken, hen die collagekaart te laten onderzoeken, en die zelfs even te ‘worden.
Het SoulCollage®-proces is ontspannend: met het maken van je collagekaart zet je iets dat in jou leeft, een deel of stemmetje in jou, op papier. Letterlijk: buiten jezelf, om met enige afstand naar te kijken. Die intuïtieve ontlading en die afstand geven ruimte om vervolgens ‘in je kaart te stappen’.
Even heel bewust in dat deel van jou te stappen dat altijd maar kritiek heeft op alles wat je doet. Of dat deel in jou dat bang is voor spinnen. Of dat stemmetje dat roept: “Die jurk moet je echt kopen, daar wordt je leven zoveel beter van!” Je geeft dat deel voor even een stem: het mag zich helemaal laten horen. En in ruil daarvoor laat het zich even helemaal zien. Zo leer je dat deel kennen. Je maakt dat deel bewust – inclusief diens gedrag.
Vervolgens kun je weer uit die kaart, en daarmee uit dat deel, stappen. Dat alleen al: het besef dat ook die innerlijke criticus maar een deel in jou is. Dat die het beste met je voorheeft, maar tegelijkertijd: dat die niet per se gelijk heeft. Dat je dus niet perse het bijbehorende gedrag hoeft te vertonen.
Gekwetste delen én gelukkige delen in je eigen tarot deck
Je leert bovendien dat er ook delen in jou zijn die je toejuichen. Die je omarmen. Die blij zijn met hoe je je gedraagt op je werk. Met hoe je eruit ziet. Die tevreden zijn met de manier waarop je je kinderen opvoedt. Ook over die delen kun je SoulCollage®-kaarten maken.
Wanneer je een aantal SoulCollage®-kaarten hebt gemaakt, kun je die als een eigen orakeldeck gebruiken. Je eigen tarotdeck! Die kun je vervolgens om advies vragen. Zo kunnen je kaarten (die dus delen van jouzelf zijn) antwoord geven op een vraag die je met je denkhoofd niet opgelost krijgt. En voel je meer zelfliefde, door meer zelfinzicht.
Begeleiden, uitgesproken niet: bevragen
Eigenlijk lijkt het proces van SoulCollage ontzettend op het proces dat ik leerde in de opleiding TekenTaal. Vooropgesteld: het zijn beide prachtige methodes om tot meer zelfinzicht en meer zelfliefde te komen. Het grote verschil is je rol als begeleider.
In TekenTaal leerde ik doorvragen op de dingen in de tekening die opvallen, of die ‘niet kloppen’ – in ieder geval niet met het verhaal dat de tekenaar er bij vertelt. Bijvoorbeeld: “Ik zie veel rood in je tekening. Wat betekent de kleur rood voor jou?” Of: “Je tekende een krachtige eenhoorn, zei je. Als ik naar de tekening kijk, zie ik drie benen, in plaats van vier. Hoe voelt dat voor jou?” Best confronterend, soms.
Als tekenaar heb ik watervallen aan tranen gestort in de oefenlessen. En daar heb ik ontzettend veel van geleerd. En toch… dit weekend heb ik een andere manier gevonden om van intuïtief werk te leren.
Van bevragend naar begeleidend
Met SoulCollage® ga je juist níet in gesprek met de persoon die de collagekaart maakte. Je bent er als begeleider, soms ook als schrijver of als getuige.
Je begeleid de maker om door middel van haar eigen intuïtie in gesprek te komen met het deel in haar dat zich op dat moment wil laten zien. Je creëert de veilige ruimte waarin die persoon ‘in haar kaart kan stappen’. Je helpt haar vragen te stellen aan haar eigen kaart. Je schrijft de antwoorden op.
Als iemand een kaart maakt met overwegend de kleur rood erin, en een driebenige eenhoorn in het midden, maar ze richt zich op het muisje in de rechteronderhoek – dan is dat helemaal oké. Dat is haar proces. Zij weet veel beter dan jij wat zij op dit moment nodig heeft.
Als begeleider ga je dus niet ‘peuteren’. Geen dingen uitlichten. Niet confronteren. Je vertrouwt ten volle op de wijsheid van de persoon die je begeleid. Je gaat uit van haar behoefte aan meer zelfliefde door meer zelfinzicht en je concentreert je op het laten stromen van haar of zijn intuïtie.
No pain no gain – no more
Wat ik dus de afgelopen vier dagen heb geleerd? Hoe ik die stap naar meer zelfliefde door meer zelfinzicht zet. De les is: ik ben al heel. Goed zoals ik ben. Ik heb ten diepste gevoeld dat alle delen die in mij leven er mogen zijn. Een voorbeeld?
Ik heb een deel in mij dat doodsbang is om alleen te staan. Ik heb een deel dat daar keihard over oordeelt (slappeling!). En ik heb ook een deel in mij dat met eindeloze vergeving naar die dynamiek kijkt.
En: al die delen hebben het beste met mij voor. Zij willen mij veilig houden. Alleen zijn de manieren die ze daarvoor hebben ontwikkeld, en het gedrag dat ik daar door vertoon, niet altijd helpend. En soms zelfs schadelijk.
Door die gekwetste delen beter te leren kennen, en te begrijpen wanneer zij het stuur in handen hebben, kan ik hen helpen ontspannen. Hen op hun beurt in balans helpen brengen, zodat ze kunnen doen waar ze eigenlijk goed in zijn.
Het verlaten kind wil gewoon spelen. De innerlijke criticus heeft een scherp oog voor dingen die goed voor mij zijn. Daar kan ik als heel mens ontzettend veel plezier uit halen. Door dit te begrijpen, de delen zichzelf te laten zijn voor even, kan ik het stuur weer terug in eigen handen nemen. En ten volle mijzelf zijn – inclusief de angsten, de woede, de oordelen.
Doordelen
Als ervaringsdeskundige deel ik deze kennis graag met mensen die daar behoefte aan hebben. Die meer zelfliefde door meer zelfinzicht willen voelen. Dat doe ik elke zaterdagochtend in ZIEL, de bewustzijnsruimte in BoTu, Rotterdam. Van 09:30 tot 10:30 begeleid ik een sessie Mediteren op papier. Gratis. Alle materialen zijn voorhanden.
De sessie is ook online te volgen. Als je potloden, tijdschriften en blanco kaarten in huis hebt, is dat geen probleem. Ik werk zelf op 10×15 cm formaat; de HEMA verkoopt blanco ansichtkaarten.
Let op: het officiële formaat voor SoulCollage®-kaarten is 12,6 x 20,4 cm. Wil je hier graag op werken, dan kun je zelf kaarten in die maat snijden, of je kunt kaarten bestellen in de webwinkel van Lucy.
Goed om even te herhalen: ik ben geen therapeut. Ook niet een coach. Ik ben een soort doula, en dan in de oorspronkelijke oud-Griekse betekenis: een ‘dienende vrouw’. Ik begeleid de sessie zodat jij je kunt richten op het proces. Dat jij aan het licht kunt laten komen wat op dat moment aan het licht kan en wil komen. Je je eigen helende kracht kunt ervaren.
Meedoen aan de zaterdagsessie Mediteren op papier?
Mail me je naam en telefoonnummer op dianavanewijk(apenstaartje)gmail.com, dan voeg ik je toe aan de WhatsApp-groep van TekenTraag. Je kunt via deze link ook direct lid worden. Dit is ons belangrijkste communicatiekanaal, waar je bijv ook de tijden en eventuele andere informatie krijgt.
Dus ben je toe aan meer zelfliefde door meer zelfinzicht? Meld je aan en doe met ons mee.
Elke zaterdagochtend, van half 10 tot half 11, begeleid ik een sessie ‘mediteren op papier’. Voor wie met een rustig en helder hoofd het weekend in wil. Deze sessies kun je live en online bijwonen.
Mediteren op papier – hoe werkt dat?
Na een begeleide visualisatie gaan we toevalstekenen. Dat is een vorm van intuitief tekenen: je maakt willekeurige lijnen of vlekken. Inktvlekken, of een wirwar van willekeurige lijnen die je met je niet-dominante hand trekt. Met je ogen dicht. Het doel is: geen controle. Want dat levert al snel stress op 🙂
Na het tekenen ga je op zoek naar het verhaal in de tekening. Je zoekt naar vormen. Vaak zijn dat vormen die je mee hebt genomen uit de begeleide visualisatie. Soms zijn het eerder energieën dan vormen. Of banen in een bepaalde kleur. Het kan van alles zijn.
Waarom toevalstekenen?
Toevalstekenen is ontspannend en ontladend: je kunt je energie, ook de onrustige, direct overbrengen van je eigen lichaam naar je papier. Dan ben je dat alvast kwijt.
En: door te tekenen leer je omgaan met faalangst. Elke onbedoelde vlek is een les in omgaan met ongemak. En daar toch iets ‘moois’ uit creëren, leert je hoe veerkrachtig je eigenlijk bent.
Daarnaast is een tekening een plattegrond van je onderbewuste. Wanneer je leert deze te interpreteren, kun je, met je eigen tekening, praktische antwoorden vinden op vragen waar je je rationele brein geen grip op krijgt. Ook dat doen we in deze sessie.
Zelf proberen, mediteren op papier?
Kijk hier voor het stappenplan. En, bonus: in bovenstaande video vind je de opname van een sessie in ZIEL. Hier kun je de begeleide visualisatie Elke dag ‘mediteren’ met pen en potloden – doe je mee? Kijk voor toevalstekenen, solo of samen.
En hier meer informatie over ZIEL, de bewustzijnsruimte in Bospolder-Tussendijken te Rotterdam!
Hoe word je veerkrachtig? En hoe kun je duurzaam bijdragen aan positieve verandering? Hoe zou een andere wereld er uit kunnen zien? Dat is wat ik onderzoek. Hier een overzicht van wat ik daartoe kijk, lees en luister.
Over spiritualiteit
The Other Side – a journey into Women, Art and the Spirit World, Jennifer Higgie
Ergens in de zomervakantie ben ik gegrepen. Door een interesse die er ineens was – en die niet weggaat. Een aanknopingspunt die mijn interesse in zowel kunst, als spiritualiteit als feminisme samenbrengt. Over hoe we die kunnen combineren, kunnen leren van vrouwelijke kunstenaars uit het verleden, en die lessen in kunnen zetten voor positieve verandering. En sindsdien komen er steeds meer aanknopingspunten bij. Want zo gaat met synchroniciteit.
Het aanknopingspunt? “The other side – a journey into Women, Art and the Spirit World”, geschreven door Jennifer Higgie. Dat boek kwam langs in een Instagramreel van Whitney Freya, een kunstenaar die anderen leert hoe je zelf een ‘Sacred Painting Practice’ opbouwt. Iets waar ik zelf, met toevalstekenen, ook mee bezig ben. Ik kocht het boek en wist al op de eerste pagina: dit ga ik onderzoeken.
Nu, drie maanden van heel veel hap snap lezen, veel verschillende kunstenaars bekijken, lezingen bijwonen, een schilderdriedaagse waarin intuïtief schilderen naar voorbeeld van een aantal vrouwelijke kunstenaars werd begeleid, heb ik helder waarom. Omdat ik geloof in de zachte veranderkracht van het individu op ‘het systeem’. Ik geloof dat individuele verandering bijdraagt aan collectieve verandering. En dat die verandering heel hard nodig is. Zowel voor jou als mens, als voor de maatschappij van mensen waarin je leeft.
Collectieve verandering leidt tot individuele verandering – en andersom
Het systeem, of het nu gaat over wonen, racisme of klimaat, is in crisis. Dat levert chaos en ongemak op. Vroeg of laat raken de schokken ons allemaal. Dus: hoe houd je balans? Zodat je bij kunt dragen aan een prettig leven voor jou – en voor wie je lief is – op een gezonde planeet?
Heel simpel: door klein te beginnen. Bij jezelf. Door eerlijk naar jezelf te kijken – ook naar de delen die je minder aanstaan. Je angsten. Je destructieve overlevingsstrategieën. Je innerlijke criticus. En door die te helen. Daarvoor is tijd nodig. Vertraging. Een stilte waarin je naar binnen kunt kijken.
Ik zoek die stilte op met toevalstekenen, oftewel: intuïtief tekenen. Een soort meditatie op papier waarmee je je afstemt op dat wat nog onzichtbaar is. En dat naar het papier brengt. Zodat je ernaar kunt kijken, die destructieve gewoontes en gedragingen. Er, letterlijk, afstand van kunt nemen.
Als het lukt die negatieve energie los te laten, krijg je een bak energie. Het leven wordt lichter. En vanuit die lichtheid en positieve energie kun je duurzaam bij dragen aan maatschappelijke verandering ten goede.
Emergent strategy
Met deze op zichzelf kleine acties en interacties, hoop ik bij te kunnen dragen aan emergent strategy, een term die ik leerde van adrienne maree brown, een Amerikaanse social justice facilitator, healer, doula en schrijver.
Emergent strategy is een strategie waarmee we complexe patronen en systemen – gericht op positieve verandering- ontwikkelen met relatief kleine acties en interacties. Zelf zegt zij daarover: “Emergence is the way complex systems and patterns arise out of a multiplicity of relatively simple interactions.”
Daarmee wijkt zij dus af van het heersende idee dat verandering alleen kan worden bewerkstelligd als je het groots aanpakt. Zo stelt zij ‘critical connections’ tegenover ‘critical mass’. De focus ligt op authentieke relaties, en op luisteren met al je zintuigen. Dat vraagt om een andere houding van het individu. Want hoe doe je dat: authentieke relaties aangaan en onderhouden. En hoe ‘luister je met al je zintuigen’?
Vergeten perspectieven: lessen uit een ontkend verleden
Duidelijk. En: hoe dan? Om met transitieprofessor Jan Rotmans te spreken: ‘Filosofen en kunstenaars zijn de seismografen van de tijdgeest: zij pogen beelden en woorden te geven aan het nieuwe tijdperk dat zij voorzien’. We kunnen dus leren van kunstenaars – juist ook kunstenaars uit het verleden.
Helaas zijn een heleboel van die lessen eeuwenlang buiten beeld gebleven. Simpelweg omdat ze van vrouwen kwamen, en vrouwelijke kunstenaars structureel buiten de kunstcanon zijn gehouden. En daar komt het feminisme om de hoek kijken.
Dat zorgt er namelijk voor dat vrouwelijke kunstenaars eindelijk wél voor vol worden aangezien. Worden gevierd in internationale tentoonstellingen, podcasts en kunstboeken. En: dat daardoor ‘vergeten’ vrouwelijke kunstenaars worden herontdekt – en worden bijgezet in de kunstcanon.
Dat betekent dat we kunnen putten uit veel meer perspectieven dan in het verleden vastgelegd door mannelijke kunstenaars. Met ieder herontdekt vrouwelijk oeuvre krijgen we informatie die ons kan helpen een andere toekomst te verbeelden. Oplossingen te verzinnen die voor iedereen werken.
Spiritualiteit in de kunst? Bah!
Terugkijken dus. Met name naar de stromingen die kunst zagen als een manier om dat wat onzichtbaar is, zichtbaar te maken.
Dat is niet makkelijk, want vrouwelijke kunstenaars werden stelselmatig buiten de kunstcanon gehouden. Bijvoorbeeld omdat hun werk ‘te spiritueel’ werd bevonden. Dat is extra wrang, omdat vrouwelijke kunstenaars juist in het spiritisme, spiritualiteit en esoterie ruimte vonden. Ruimte voor vrije expressie en verkenning van de geest. Iets waar vrouwen in het Westen in die tijd geen toegang toe hadden.
Een ‘hogere sensitiviteit’ – niet alleen maar een zegen
Vrouwen werd, als de emotionele wezens die wij blijkbaar zijn (insert eye roll) een ‘hogere sensitiviteit’ toegedicht, wat ons uitermate geschikt zou maken voor spiritueel werk. En dat was begin 20e eeuw enorm in zwang.
Het was immers een tijd waarin de ene na de andere ontdekking werd gedaan. Denk aan de telefoon, waarmee je woorden die op het ene continent werden uitgesproken op wonderbaarlijke wijze op een heel ander continent kon horen.
Het was ook een tijd waarin veel mensen dierbaren verloren in oorlogen; dierbaren waar ze geen afscheid van hadden kunnen nemen. Die ze graag nog eenmaal wilden spreken. En als je mensen vanaf de andere kant van de wereld kon spreken met behulp van een telefoon, waarom dan ook niet vanaf ’the other side’? Edison werkte daartoe zelfs aan een ‘spirit phone’.
Hoe geesten vrouwen bevrijdden
Else Alfelt, Full Moon, 1956
Die enorme interesse voor spiritualiteit zorgde ervoor dat vrouwen veel meer vrijheid kregen. Om te reizen en gelijkgestemden te ontmoeten, waardoor ze zich konden ontwikkelen. Om seances te houden, waardoor ze geld konden verdienen, waardoor ze niet afhankelijk waren van een echtgenoot. Waardoor ze hun tijd en energie konden besteden aan hun kunst, in plaats van aan het huishouden.
Tegelijkertijd zorgde die associatie met het spirituele er juist voor dat hun werk buiten de modernistische kunstcanon kwam te staan. Dat gold met name voor vrouwelijke kunstenaars; een interesse in het spirituele belette bijvoorbeeld niet dat mannen als Mondriaan, Kupka, Kandinsky en Malevich beroemd werden.
Lang verhaal kort?
Henry Ford Hospital, 1932, Frida Kahlo
Ideeën, inzichten, ervaringen en geleerde lessen – die hoop ik te putten uit het werk van vrouwelijke en non-binaire, soms ook niet-westerse kunstenaars uit de 20e eeuw. Kunstenaars als Hilma af Klint, die zichzelf als medium van hogere wezens zag (channeling). Claude Cajun (een fotograaf, pronouns: they/them) die het queer leven begin 20e eeuw op de kaart zette.
Leonora Carrington, die zich met bevriende kunstenaars Meret Oppenheim en Leonor Fini verzette tegen het misogyne Surrealistische manifest van Andre Breton, en gender-rollen bleef bevragen. De Mexicaanse Frieda Kahlo, die o.a. taboe-onderwerpen als abortus opvoerde in schilderijen, etc.
Ik richt me daarbij voornamelijk op stromingen als Dada en surrealisme, die uit het (collectieve) onbewuste (o.a. oiv van Freud en Jung) tapten. En COBRA, waar vrouwelijke Else Affelt ‘zo direct en spontaan mogelijk schilderden’, om heel bewust de controle tijdens het schildersproces te willen verliezen. Ik hoop uit hun werk te putten andere lessen te kunnen halen dan die we tot nu toe uit het werk van witte, mannelijke kunstenaars hebben geput.
Want hoe zou die toekomst eruit zou kunnen zien? Een toekomst, niet gebaseerd op eindeloze groei, maar op iets anders? Liefde bijvoorbeeld – voor jezelf (en hoe logisch is het dan nog om werk en consumeren centraal te zetten in je leven?), de ander (in welke relatie je je ook met hen bevind) en de wereld om je heen (met al haar pracht, praal en problemen).
Heb je een soortgelijke interesse?
Neem dan graag contact met me op! Of kom langs op een zaterdagochtend in ZIEL, voor een sessie mediteren op papier.
Een zine maken – dat is een geweldige manier om jouw kennis, ideeën en/of ervaringen breder te delen. Juist over een onderwerp dat erg belangrijk voor je is.
Wat is een Zine?
Zines zijn in onafhankelijk / vaak in eigen beheer uitgegeven ‘boekjes’. Een soort tijdschriften. Het woord zine (uitgesproken als “zien”) is afgeleid van ‘magazine’. Zines worden vaak goedkoop geproduceerd: zwart-wit) gefotokopieerd, ge-risoprint of gezeefdrukt, bijvoorbeeld.
Als zine-maker ben je zelfredzaam. Je hebt het hele proces zelf in de hand; je bent namelijk, schrijver, illustrator, uitgever en verspreider in één. Het kan supergoedkoop geproduceerd worden (zwart-wit gefotokopieerd bijvoorbeeld). Ideaal dus om jouw kennis, ideeën en/of ervaringen breder te delen.
Zines zijn een snelle, goedkope en krachtige manier om een statement maken. Daarom zijn ze vaak kenmerkend voor hun tijd. Zines bieden (minderheids)groepen een podium. Je kunt een onderwerp aan de kaak stellen. Daarmee kunnen zines óók een middel zijn voor idealisten en activisten.
Een zine gaat vaak over een specifiek thema. Er zijn zines over de klimaatcrisis, neurodiversiteit, planten, feminisme, body positivity, kannibalisme, mindfulness… Er zijn artzines, mini-zines, communityzines, fanzines, comiczines, autobiografische zines, etc.
Zines zijn (meestal) bedoeld voor een klein publiek. Makers en lezers vinden elkaar dankzij hun gedeelde interesse. En door die (soms zeer specifieke) thema’s worden ze verspreid in kleine oplages: tientallen, specifiek voor een bepaalde bijeenkomst. Of een paar honderd.
Zines stierven bijna uit toen het internet opkwam. Dat stelde iedereen (en hun moeder) in staat hun gedachten te publiceren. De afgelopen jaren zijn zines weer populair geworden als een supertoegankelijke manier om te communiceren. Juist ook over onderwerpen die (te) makkelijk worden weggefilterd door de algoritmen van social media-platforms.
Mijn zines over mantelmoederschap, relatie-anarchie en #tekentraag
Zelf maak ik zines over de meest uiteenlopende onderwerpen. Van een zine over relatie-anarchie tot een zine over mantelmoederschap en één over de overgang. Of over vrouwelijke orgasmes.
Sinds een klein jaar maak ik zines over de verschillende toevalstekentechnieken die ik tegenkom. Of die ik soms zélf ontwikkel, zoals de SchaduwCirkel. Deze zines vind je voor gratis in (voornamelijk Rotterdamse) café’s, bibliotheken en andere plekken. En natuurlijk bij ZIEL, centrum voor bewustwording, hartje BoTu. Je vindt ZIEL aan de Jan Kobellstraat 62a in Rotterdam-West.
Voor wie nu zelf dolgraag een zine zou maken: hier vind je de meest voorkomende vouwwijze. Hiermee vouw je van een simpel A4tje een zine met 8 pagina’s (incl. voor-men achterkant). Op de achterzijde heb je dan nog plek voor een poster.
En wil je graag direct aan de slag, zonder zelf te veel te onderzoeken? Flow heeft een online course Zine maken. Voor 15 euro kun je dan zonder gedoe direct aan de slag.
Mediteren met potlood en papier? Daar hoef je níet voor te kunnen tekenen! Je maakt een spontane tekening. Daarna stel je haar wat vragen. En echt waar: je tekening geeft antwoorden waar je denkhoofd niet op kwam.
Diana begeleidt deze meditatie. Door samen te tekenen voel je je steeds kalmer, steeds bewust en meer gefocust. Je voelt je verbonden – met jezelf, en met de mensen om je heen.
Meetekenen?
Teken Traag-sessie XL in Studio Onno Donkers
Elke zaterdagochtend (in september 2024), van 09:30 – 10:30 uur. De sessies vinden plaats in ZIEL, centrum voor bewustwording, hartje BoTu. Je vindt ZIEL aan de Jan Kobellstraat 62a in Rotterdam-West.
Elke zaterdag mediteren met potlood en papier
Alleen voor volwassenen. Deelname is gratis! Graag aanmelden via Whatsapp: 06 4849 0837 (Diana)