Columns, Gedachten

Omarm je innerlijke (klimaat)activist 

inzet en durf

“Dat zou ik kunnen doen ja,” beaamde de puber. “Maar daar heb ik geen motivatie voor.” Dat herinnerde me aan een misleidend eierdoosje en hoe ik daar, grofweg 27 jaar later, activist door blijk te zijn geworden. Gewoon door mijn nieuwsgierigheid te volgen. En door met iets behapbaars te beginnen.

Tweeëneenhalf decennia terug zat ik op de kunstacademie een eierdoosje met een blije kip erop te herontwerpen. Ik ontdekte: de gemiddelde Nederlandse hen scharrelt helemaal niet rond op een boerenerf, maar rolt rechtstreeks uit de broedmachine, via kuikenseksers en snavelkapmachines, naar een kooi om daar zo’n 320 eieren in anderhalf jaar tijd te leggen. Geschokt besloot ik alleen nog maar vrije-uitloop-eieren te kopen. 

Waarom ik geen legbatterij bezette? Of op zijn minst alle dierlijke producten uit mijn dieet schrapte? Omdat dat veel te groot was. Ik werd geconfronteerd met een ongemakkelijke waarheid, had geen idee hoe ik die zou kunnen veranderen en koos voor een kleine, zeer overzichtelijke stap. Is dat activistisch? Niet in de traditionele zin van het woord. Want activisme, dat zijn barricades, bivakmutsen en bakstenen naar de ME. Toch? 

Nee dus. Activisme is iets doen om dat waar je het niet mee eens bent te veranderen. Dat ‘iets’ kan alles zijn – als je er maar de motivatie voor voelt. Om dat ‘iets’ te vinden, stel je jezelf twee vragen: 1) In wat voor wereld wil ik leven en 2) Hoe kan ik daaraan bijdragen? Voor het antwoord op de eerste vraag moet je jezelf toestaan te twijfelen. Aan wat ‘normaal’ is. Aan hoe je dingen ziet. Aan idyllische eierdozen die een grimmige industrie verdoezelen. 

Het antwoord op de tweede vraag is simpeler: alles wat je doet heeft invloed op alles wat is. Dat leerde ik van die eieren. Mijn gedrag – mijn koopgedrag, in dit geval – draagt bij aan een wereld zoals ik die graag zie. Of juist niet. Elk vrije-uitloop-ei is een keus vóór kippen die rondscharrelen, tégen opgehokte kippen. Dat geldt voor alles wat je koopt. Sterker: dat geldt voor alles wat je denkt, doet en zegt.

Om Emmanuel Kant te parafraseren: “Handel volgens het principe waarvan je wil dat het een algemene wet wordt”. Eva Rovers vertaalde dit naar ‘practivisme’: activisme dat gemakkelijk in praktijk kan worden gebracht. Waar je gewoon vandaag mee kunt beginnen. Waar je misschien, onbewust, al mee begonnen bént. En nee, dat is geen druppel op een gloeiende plaat; dat is de eerste stap naar verandering. 

Dus: je maakt je zorgen om het klimaat, maar weet niet wat te doen? Volg je nieuwsgierigheid! Bezoek een demonstratie, leg een geveltuin aan – begin met iets behapbaars. En essentieel: deel je ideeën. Voor echte verandering is een beweging nodig. Een collectief van mensen met hetzelfde doel. Die met elkaar in gesprek gaan. Die elkaar overeind houden als de dingen moeilijk worden. Die mensen vind je in dóen. Ga de discussie aan en zoek de overeenkomsten achter de verschillen. Er valt, letterlijk, een wereld te winnen.

Doe je mee? 

We staan op een kantelpunt waarop het oude systeem vastloopt en een nieuwe manier van samenleven langzaam zichtbaar wordt. Die overgang is complex, uitdagend en soms ronduit ongemakkelijk. Daar moeten we ons samen doorheen slaan. En dat kan alleen als we samen optrekken. Bovendien: om de klimaatcrisis zo goed mogelijk te beteugelen, hebben we iedereen nodig. We moeten samen het systeem veranderen: beleidsmakers door vergaande klimaatmaatregelen te treffen, bedrijven door te kappen met de focus op oneindige groei, en wij, burgers, door ons gedrag aan te passen: minder kopen, minder vliegen, minder vlees eten – om maar eens ergens te beginnen.

Toe aan een volgende stap? Lees ‘Practivisme – een handboek voor heimelijke rebellen’ van Eva Rovers. Zet je tijd, kennis en kunde in om het systeem te helpen veranderen. Want met klein beginnen kun je wel degelijk een groot klimaateffect hebben, kijk maar naar dat 15-jarige Zweeds meisje dat met haar schoolstakingen een sociaal rimpel-effect creëerde dat wereldwijde klimaatstakingen in gang heeft gezet.

Wil je meer lezen? 

  • ‘Het IPCC heeft vijf toekomstplannen voor ons uitgestippeld, welke gaan we kiezen?’ – De Correspondent
  • ‘VN: Klimaat verandert extreem snel door de mens, laatste kans om opwarming te stuiten’, Het Parool

Wil je meer dóen?

  • Steun onafhankelijke journalistiek. Abonneer je op OneWorld, De Correspondent of (als Rotterdammer) op Vers Beton en ja: lees vervolgens ook de artikelen.
  • Geen zin, geen tijd, geen energie? Doneer dan aan partijen die goed klimaatwerk verrichten. Greenpeace bijvoorbeeld.

Comments

comments