Op woensdag 23 februari, rond half 11 ‘s ochtends, zat ik tegen mijn tranen te vechten. Op Teams. Tegenover een groep, deels volslagen onbekende, mensen. Ik had net een zeer ongemakkelijk gesprek gevoerd met Mieke. Over het klimaat. Ze had zeven minuten nodig om me te breken. Hoe kan dat? En belangrijker: wat hebben wij daar, als groep, van geleerd?
Het gesprek was onderdeel van mijn workshop ‘Ongemakkelijke gesprekken met andersdenkenden’. Ik was goed voorbereid. Maar als trainingsacteur had Mieke het gesprek binnen 5 minuten veranderd in een discussie. En ik had geen argumenten. Ze besloot haar aanval op verontwaardigde toon met de ultieme vraag: “Waarom dóe je dit eigenlijk?”
Maar waarom?
Ze bedoelde: waarom zet je je in voor het klimaat? Waarom ga je überhaupt dit gesprek met mij aan? Waarom vind je dit zo belangrijk? En ik had daar geen goed antwoord op. Ik stamelde iets van: “Ik wil gewoon de planeet redden.” Zó vaag. Ik voelde me enorm tekortschieten. Terwijl ik nota bene de workshop gaf! Een gevoel van maximaal ongemak overviel me. Vandaar de tranen.
Van verhit betoog naar open dialoog
Gelukkig wisten de deelnemers wél waarom ze de workshop volgden. De één wilde kunnen zeggen: “Ik ben het daar niet mee eens.” Om vervolgens haar mening te geven. Weer een ander voelde zich vaak in de rol van ‘de uitlegger’ gedrukt. Terwijl hij eigenlijk vindt dat mensen zelf hun huiswerk moeten doen. En er was iemand die wilde leren zich in een moeilijk gesprek niet te laten overspoelen door emoties.
Al deze mensen hadden meegekeken naar het gesprek tussen Mieke en mij. Eén van de deelnemers gaf aan dat ze mijn houding ongemakkelijk vond. Dat ik te geduldig bleef. “Terwijl ik over Mieke dacht: ‘jij bent extreem’.” Zij gaf ook aan dat ze het idee had dat ik meer interesse had in de ander, dan de ander in mij. En dat zij zich daar ongemakkelijk bij voelde. Een beetje bozig, zelfs.
Ze sloeg de spijker op zijn kop. Ik bén meestal ook meer geïnteresseerd in de ander. Dat komt omdat ik niet hoef te ‘winnen’. Zo ook in dit gesprek. Het doel was gezamenlijke grond vinden. Niet: Mieke overtuigen van mijn mening. Ik wil een open dialoog – niet een verhit betoog. Maar waarom zat ik dan toch te huilen?
Omdat ik een paar belangrijke dingen niet helder had. En me dús mee liet slepen. Wat dat betreft leerde ik zelf misschien nog wel het meest van deze workshop.
De belangrijkste lessen uit dit zeer ongemakkelijke gesprek
Ik leerde vooral dat je moet weten waaróm je in gesprek gaat. Waarom zou je het jezelf zo moeilijk maken? Als je dat weet, kun je een vorm kiezen. Wil je de ander overtuigen van jouw standpunt? Dan ga je in discussie; níet in gesprek. Je kunt namelijk geen open gesprek voeren als je vasthoudt aan je eigen gelijk.
Ten tweede: begrijp je eigen belang. Ik ontdekte pas ná dit ongemakkelijke gesprek dat ik inderdaad de planeet wil redden. En dat ik dat doe door met mensen in gesprek te gaan. Om hun verzet onderzoeken. Dat had ik gewoon letterlijk zo kunnen benoemen. Als ik dat helder had gehad.
Tot slot: dat je je ongemakkelijke gevoel mag benoemen. Dat je de ander mag vragen het gesprek voort te zetten op een manier waar je je beide prettig bij voelt. En dat je ermee mag stoppen als de ander jouw grenzen niet accepteert.
Download deze 10 praktische tips en ga aan, dat gesprek!
Wil jij samen met mij leren hoe dan, open blijven in ongemakkelijke gesprekken? Laat het me weten, dan gaan we in gesprek! Met zijn tweeën, of met een groepje mensen. En gaat dat te ver? Tijdens de workshop kwamen we als groep tot een aantal inzichten. Deze vind je, samengevat in een 10 tips, hier.
> download 10 tips voor open gesprekken over ongemakkelijke onderwerpen
Of lees hier waarom het eigenlijk zo belangrijk is, dat open gesprek.
